Hac Nasıl Yapılır

Hac Nasıl Yapılır

İhrama   girmek hac yapacak bir kimsenin ilk işidir. İhrama girmeden hac yapılamaz. İhrama   girmek isteyen kimse, ön hazırlık olarak vücut temizliğini yapar mümkünse   gusleder mümkün olmadığında abdest alır. Varsa güzel koku sürünür. Giymekte   olduğu normal giysilerini ve iç çamaşırlarını çıkarıp, sadece “izar” ve “rida”   denilen iki parça ihram örtüsüne sarınır. Terlik ve benzeri şeyler giyer. Bundan   sonra, kerâhat vakti değilse iki rek’at “ihram namazı” kılar. Namazdan sonra   şöyle niyet edilir ; “Allah’ım umre yapmak istiyorum.   Bunu kolaylaştır ve kabul eyle” ve arkasından da yüksek sesle telbiye   söylenir “Lebbeyk Allahümme lebbeyk, lebbeyke lâ şerike   leke lebbeyk, innel hamde ve’n-ni’mete leke ve’l mülk lâ şerike lek”.   Niyet ve telbiye’nin yapılmasıyla ihrama girilmiş ve “ihram yasakları” başlamış   olur. İhramlıya Yasak Olan Şeyler; Cinsel ilişkiye girmek veya cinsel ilişkiye götüren   davranışlarda bulunmak, tırnak kesmek, vücudun herhangi bir yerindeki kılları   kesmek, vücuda veya ihram örtüsüne koku parfüm sürmek, Mekke ve çevresinin   bitkilerini kesmek veya koparmak, başkalarına zarar vermek kötü söz ve   davranışlarda bulunmak vs… Tavaf; Hacer-ül Esved köşesinden veya hizasından   başlayarak tavaf niyetiyle Kâbe’nin etrafında yedi defa dönmektir. Hacer-ül   Esved hizasına gelmeden: “Allah’ım! Senin rızan için   Umre tavafı yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul eyle” diye niyet edilir. Hacer-ül Esvet’in hizasına   varılınca eller, içleri Kâbe’ye doğru olacak şekilde namaza durur gibi omuz veya   kulak hizasına kadar kaldırılıp “Bismillahi Allahu   Ekber” denildikten sonra Hacer-ül Esved   istilam edilir. İstilam, elleri Hacer-ül Esvet’in üzerine koyup onu öpmek   demektir. Ancak hac mevsiminde bu mümkün olmamaktadır. Bu sebeple Hacer-ül   Esvet’e uzaktan elle işaret edilip sağ avucun içi öpülmekle yetinilir. Bundan   sonra Kâbe sola alınarak tavafa başlanır. Tavafın ilk üç şavtında mümkün olduğu   sürece erkekler “Remel” yaparlar. Tavaf esnasında dua edilir, tekbir ve tehlil   getirilir. En uygunu herkesin içinden geldiği gibi ihlâsla ve samimiyetle dua   etmesidir. İsteyenler Dua kitabında yer alan tavaf dualarını okuyabilirler.


Yemen köşesine gelindiğinde, bu köşe de istilam edilir. Hacer-ül Esved köşesine   ya da hizasına varılınca ilk şavt tamamlanmış olur. Beklemeden tekrar istilam   yapılarak ikinci şavta devam edilir. Diğer şavtlar da aynı şekilde yapılır.   Yedinci şavtın sonunda Hacer-ül Esved tekrar istilam edilerek tavaf bitirilir.   Sonra Harem-i Şerif’in uygun bir yerinde iki rekât tavaf namazı kılınır. Tavaf   namazından sonra dua edilir ve zemzem içilir. Sonra Hacer-ül Esved tekrar   istilam edilerek sa’y yapmak üzere Safa tepesine çıkılır. Sa’y;    “Allah’ım! Senin rızan   için umre sa’yini yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul eyle” diye niyet edildikten   sonra Kâbe’ye dönülerek tekbir, tehlil, salâvat okunur ve içtenlikle dua edilir.   Sonra Merve tepesine doğru yürünür. Merve’ye varınca bir şavt tamamlanmış olur.   Burada da yine Kâbe’ye yönelerek tekbir, tehlil ve salâvat-ı şerife getirilip   dua edilir. Sonra Merve’den Safa’ya doğru yürünür. Safa’ya varınca ikinci şavt   tamamlanmış olur. Diğer şavtlar da aynı şekilde yapılır. Yedinci şavt   tamamlandıktan sonra Merve’de Kâbe’ye karşı dönülerek dua edilir. Bundan sonra   tıraş olup ihramdan çıkılır. Hac için tekrar ihrama girinceye kadar bütün ihram   yasakları kalkar. Umrelerini bitirip ihramdan çıktıktan sonra, hac için ihrama   girinceye kadar Mekke’de ihramsız olarak kalırlar. Bu günlerinde beş vakit   namazlarını Harem-i Şerifte kılmaya ve fırsat buldukça bol bol nafile tavaf   yapmaya özen göstermelidirler. Zamanı gelince hac için ihrama girilip Arafat’a   çıkmadan önce isteğe bağlı olarak nafile bir tavafın ardından haccın sa’yi   yapılabilir. Ardından kafile ile birlikte Arafat’a hareket edilir.


Arafat ve Müzdelife Vakfesi; Arafe günü Arafat’ta   öğle ve ikindi namazları birleştirilerek kılındıktan sonra ayağa kalkılarak   kıbleye karşı dönülür. Arafat duasının ayakta yapılması müstehaptır. Telbiye,   tekbir, tehlil ve salâvat getirilir. Tevbe, istiğfar ve dua edilir. Bir süre bu   şekilde vakfe yapılıp dua edildikten sonra hacılar Arafat’tan ininceye kadar   kalan süreyi yine ibadet, dua ve zikirle değerlendirmeye çalışırlar. Güneş   battıktan sonra Arafat’tan Müzdelife’ye intikal başlayacağından, akşama yakın   gerekli şahsi hazırlıklar yapılır. Güneşin batmasıyla birlikte Arafat’tan   Müzdelife’ye doğru hareket başlar. Kafileler belli bir plan dâhilinde yola   çıkarlar. Müzdelife’ye varınca yatsı vaktinde, akşam ve yatsı namazı   birleştirilerek kılınır. Akşam ve yatsı namazları bu şekilde birleştirilerek   kılındıktan sonra “vakfe” yapılacak zamana kadar ibadetle meşgul olunur. İhtiyaç   varsa istirahat edilir. Şeytan taşlamada atılacak taşlar toplanır. Taşlar   nohuttan büyük, fındıktan küçük olmalıdır. Müzdelife vakfesinden sonra Mina’ya   hareket edilir.


Şeytan Taşlama ve Hac Kurbanı Kesilmesi; Yol boyunca   telbiye, tekbir ve tehlile devam edilerek Mina’da kalınacak çadırlara gelinir.   Daha sonra izdihamın olmadığı uygun bir zamanda Büyük Şeytanı (Akabe Cemresini)   taşlamak üzere şeytan taşlama mahalline gidilir. Şeytan taşlama taşın atıldığı   kümeye yaklaşarak, atılacak taş, sağ elin baş ve şahadet parmaklarının uçlarıyla   tutulur  “Bismillah, Allahu ekber rağmen li’ş-şeytani ve hizbih” denip atılarak   yapılır. Taşların her biri ayrı ayrı atılmalıdır. Bayramın birinci günü, Büyük   Şeytana tarif edildiği şekilde 7 taş atılır.  Bayramın ikinci ve üçüncü günü   küçüğünden başlanarak her üç şeytana 7’şerden toplam 21 taş atılır. Vaktinde   atılamayan taşların, bayramın dördüncü günü güneş batıncaya kadar atılması   vaciptir. Atılmadığı takdirde ceza gerekir. Her ne kadar sünnete uygun olan, hac   kurbanının, büyük şeytana taş attıktan sonra kesilmesi ise de, taş atmadan önce   de kesilmesi mümkündür. Hac kurbanı, Harem Bölgesi sınırları içerisinde,   bayramın birinci günü tan yerinin ağarmaya başlamasından itibaren kesilir. Hac   kurbanının etinden sahibi dâhil herkes yiyebilir. Bayramın birinci günü Büyük   şeytana taş atılıp kurban kesildikten sonra tıraş olup ihramdan çıkılır.   İhramdan çıkmak için erkekler saçlarını dipten tıraş eder veya kısaltırlar.   Kadınlar ise saçlarının ucundan bir miktar keserler. Böylece hac ihramından   çıkışın birinci aşaması gerçekleşmiş olur. Buna “ilk tehallül” denir. Bu aşamada   eşiyle cinsel ilişki dışında bütün ihram yasakları kalkar. Cinsel ilişki   konusundaki yasak ise, ancak Ziyaret tavafından sonra kalkar.    Ziyaret Tavafı; haccın farzlarındandır. Ziyaret tavafının vakti, bayramın   ilk günü gece yarısından itibaren başlar, ömrün sonuna kadar devam eder. Önce,   “Allah’ım! Senin rızan için ziyaret tavafı yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve   kabul eyle” diyerek niyet edilir. Daha sonra Hacer-i Esved hizasına gelerek   tavafa başlanır ve yedi şavtla tavaf tamamlanır. Tavaf tamamlandıktan sonra   belirtildiği şekilde tavaf namazı kılınır. Böylece haccın ikinci rüknü de   tamamlanmış olur. Ziyaret tavafının tamamlanmasıyla hac ihramından çıkışın   ikinci aşaması da gerçekleşmiş olur. Buna “ikinci tehallül” denir. Böylece   eşiyle cinsel ilişki yasağı da ortadan kalkmış olur. Arafat’a çıkmadan önce   haccın sa’yini yapmamış olanlar, ziyaret tavafından sonra bu sa’yi yaparlar.   “Allah’ım, Senin rızan için hac sa’yini yapmak istiyorum, bunu kolaylaştır ve   kabul eyle” diye niyet ederek belirtildiği şekilde hac sa’yini yaparlar. Bundan   sonra hacı, Mekke’de kaldığı süre içinde beş vakit namazı Harem-i Şerif’te   kılmaya özen gösterir. Bol bol nafile tavaf yapar. Mekke’den ayrılacağı sırada   da “Veda Tavafı” yapar.  Veda Tavafı; Hacca uzaklardan yani   Mikat sınırları dışından gelmiş olanların Mekke’den ayrılmadan “Veda Tavafı”   yapmaları vaciptir. Bu, hacıların hacla ilgili olarak yapacakları son görevdir.   Veda Tavafı, “Allah’ım! Senin rızan için Veda tavafı yapmak istiyorum. Bunu   kolaylaştır ve kabul eyle” diye niyet edilerek tıpkı diğer tavaflar gibi   yapılır. Tavafın arkasından, tavaf namazı da kılındıktan sonra çokça dua edilir,   af ve mağfiret dilenir. Nihayet ayrılığın üzüntüsü içinde Kâbe’ye ve Mescid-i   Harama veda edilir.


Hacda Kadınlarla   İlgili Özel Durumlar

Hac ve umrenin yerine   getirilişi açısından kadınlarla erkekler arasında bir fark yoktur. Ancak,   kadınlar için erkeklerde olduğu gibi özel bir ihram kıyafeti söz konusu   değildir. Elbise, başörtüsü, çorap, ayakkabı gibi her zaman giydikleri   kıyafetlerini giyerler. Yalnızca yüzlerini örtmezler. Bir de erkeklerin yaptığı   gibi telbiye, tekbir, tehlil, salâvat okurken ve dua ederken seslerini   yükseltmezler. Tavafta hızlı ve çalımlı yürüyerek “Remel”, Sa’yda da yeşil   direkler arasında koşar adımlarla yürüyerek “Hervele” yapmazlar. İzdiham olan   yerlerde mümkün olduğu kadar erkeklerin arasına girmemeye özen gösterirler.   Özellikle namaz kılarken, erkek safları arasında kalmayıp kadınlara ait yerlerde   namaz kılarlar. Adetliyken ihrama giren veya ihrama girdikten sonra adet görmeye   başlayan kadınlar, tavafın dışında haccın bütün menasikini yerine   getirebilirler. Harem-i Şerif’e giremezler. Adetliyken ihrama giren ve ihrama   girdikten sonra adetleri bitmeden Arafat’a çıkmak durumunda kalan hanımlar daha   baştan ihrama girerken İfrad haccına niyet etmelidirler.  ; İhramlı iken, karada yaşayan av hayvanlarını avlayan,   avlayanlara yardımcı olan, yaralayan kimse ceza olarak bedel öder. Bedel, av   hayvanının kıymeti takdir edilerek tespit edilir.


Ziyaret tavafını cünüp olarak   yapan kimsenin, ceza olarak bir deve ya da sığır kesmesi gerekir. Cünüp olarak   yapılan tavaf abdestli olarak yeniden yapılırsa ceza   düşer.


Koyun   Veya Keçi Dem Kesmeyi Gerektiren Eksiklikler; Mikat sınırını ihramsız   geçen, sa’yi terk eden ya da hiçbir mazeret yokken sa’yi yürüyerek yapmayan,   Müzdelife vakfesini özürsüz olarak terk eden, Şeytan’a hiç taş atmayan veya bir   günde atılması gereken taşların yarıdan fazlasını süresi içinde atmayan, farz ve   vacip tavaflarda setr-i avrete uymayan, Ziyaret veya Umre tavafının son üç   şavtını ya da sadece birini yapmayan, Veda tavafı yapmayan, Ziyaret ve Umre   tavafını abdestsiz, Umre, Veda ve Kudüm tavaflarını cünüp halde yapan, Arefe   günü Arafat’tan güneş batmadan önce ayrılan kimsenin, ceza olarak koyun veya   keçi kesmesi gerekir. 


Kudüm veya Veda tavafının   abdestsiz halde yapılması, Veda tavafı ile Sa’yin son üç şavtının yapılmaması ya   da eksik yapılması ve bu şavtların mazeret yokken yürüyerek yapılmaması, şeytan   taşlamada, bir günde atılması gereken taşların yarıdan çoğu atıldıktan sonra   geriye kalanların atılmaması, ya da eksik atılması gibi eksikliklerden dolayı   fıtır sadakası miktarı sadaka vermek gerekir. 


Harem Bölgesinin avının   avlanması, kendiliğinden biten her türlü ağaç, bitki ve otların kesilmesi ya da   koparılması, ihramlı olsun veya olmasın herkese haramdır. Bu sebeple Harem   Bölgesinin ağaç ve bitkilerini kesip koparan kimsenin, bunların bedelini takdir   ederek fakirlere vermesi gerekir.